Waterkwaliteit: je staat er niet bij stil – die staat onder druk

Sinds 2000 hebben we in Europa via de Kaderrichtlijn Water (KRW) afgesproken dat we onze wateren gezonder maken – uiterlijk in 2027. Maar het tempo was lange tijd te laag, ook in de provincie Utrecht. De provincie is daarom actiever geworden in het sturen en regisseren. GroenLinks heeft hier de afgelopen jaren stevig op aangedrongen. 

We hebben bij de start van deze Statenperiode in het coalitieakkoord afgesproken dat alles op alles gezet moet worden om de doelen alsnog te halen. Ook hebben we hier meermaals schriftelijke vragen over gesteld. In debatten hebben we herhaaldelijk gewezen op de urgentie, en aangedrongen op dwingendere maatregelen, snellere uitvoering en het gebruik van waar mogelijk juridische instrumenten. Dan gaat het bijvoorbeeld om:

  • het verbieden van gewasbeschermingsmiddelen nabij drinkwaterwingebieden;
  • het beperken van directe lozingen op oppervlakte- en grondwater via vergunningen;
  • en de juridische ruimte die de provincie heeft om aanvullende eisen te stellen.

Deze vragen hebben eraan bijgedragen dat het college het belang van stevig optreden onderkent. Want vervuiling bij de bron aanpakken is goedkoper, duurzamer én eerlijker dan achteraf opruimen.

De evaluatie van het beleid liet zien dat Utrecht inmiddels 80% van de doelen gehaald heeft. Dat is een prestatie waar veel werk achter zit. Maar de echte uitdaging zit nu in de laatste 20%: dat zijn de hardnekkige knelpunten. Het oplossen daarvan is belangrijk, want ook 20% vervuiling, betekent dat water niet schoon is, en dus een risico voor de gezondheid van mens en natuur. Bij deze knelpunten gaat het bijvoorbeeld om diffuse vervuiling die lastiger is op te lossen, maar ook de juridische grenzen en de bestuurlijke traagheid waar echte keuzes nodig zijn om vervuiling meer te verbieden. Juist die laatste stappen vragen het meeste lef en de meeste regie.

Daarom komt het college van Gedeputeerde Staten nu met een Impulsprogramma KRW, waar we binnenkort als Provinciale Staten met elkaar over zullen praten. Dat moet de basis bieden om de doelen wel binnen handbereik te brengen. 

Of dat gaat lukken? Daarover verschijnt later een tweede blog – over hoe dit programma een kantelpunt kan zijn in de Utrechtse watertransitie.