Op een aantal snelwegtrajecten in de provincie Utrecht is de minister van Infrastructuur en Milieu, Melanie Schultz van Haegen, voornemens om de maximale toegestane snelheid te verhogen naar 130 kilometer per uur. Volgens de minister zorgt deze verhoging van de maximale snelheid niet voor overschrijding van de Europees gestelde normen ten aanzien van luchtkwaliteit. Zowel het RIVM als TNO achten de kans echter groot dat deze norm op sommige plaatsen wel overschreden zal worden.

“Verondersteld wordt dat het verhogen van de maximale snelheid naar 130 kilometer per uur geen normoverschrijdingen tot gevolg zal hebben, maar nu blijkt dat dat mogelijk wel het geval is. Ik wil graag weten wat hier de gevolgen van zijn voor de trajecten in de provincie Utrecht en ik wil ook graag opheldering van de minister hierover,” aldus Statenlid Huib van Essen.

Risico op normoverschrijdingen luchtkwaliteit

Op 4 februari verscheen in de Volkskrant een artikel met als kop ‘Luchtkwaliteit in gevaar door 130 kilometer per uur’. In het artikel wordt gesteld dat onderzoekers van zowel RIVM als TNO de kans groot achten dat de Europese norm voor luchtkwaliteit wordt overschreden op sommige locaties waar de maximum snelheid op snelwegen wordt verhoogd naar 130 kilometer per uur. De conclusies van deze onderzoekers staan haaks op die van ingenieursbureau Tauw, dat in een onderzoek in opdracht van het ministerie concludeerde dat de concentratie NO2 nergens boven het jaargemiddelde van 38 microgram per kubieke meter lucht uit komt en daarmee onder de norm van 40 microgram zal blijven.



Volgens onderzoeker luchtkwaliteit Joost Wesseling van het RIVM, dat de modellen levert waarmee Tauw heeft gewerkt, zijn uitschieters mogelijk van 8 microgram boven de norm, vanwege onzekerheden in de data waarmee het RIVM moet rekenen. In het artikel wordt verder genoemd dat ook TNO aangeeft dat het onzeker is dat de luchtkwaliteitsnormen gehaald zullen worden langs de 130-kilometer wegen, onder andere doordat de uitstoot van stikstofoxiden door nieuwe dieselauto’s – die in een kwaad daglicht staan sinds het Volkswagenschandaal – mogelijk minder is gedaald dan nu wordt verondersteld.



Het is volgens onderzoeker Norbert Ligterink van TNO ook onduidelijk wat er gebeurt als langer aaneen 130 kilometer per uur mag worden gereden. Nu passen automobilisten volgens Ligterink hun snelheid vaak niet aan, omdat op veel plaatsen slechts korte stukjes harder gereden mag worden. ‘Het is de vraag of dat zo blijft. Als straks lange stukken harder gereden kan worden, gaan automobilisten dat misschien vaker doen.’ Ook dit leidt tot een groter risico op normoverschrijdingen.

Aangenomen moties

In 2015 hebben Provinciale Staten twee moties aangenomen over de verhoging van de maximum snelheid op de A12 en A2. Hierin wordt aangegeven dat “de provincie Utrecht zich zorgen maakt over de nadelige effecten van de voorgenomen snelheidsverhoging op de leefbaarheid en gezondheid van de (inwoners van de) provincie Utrecht” en dat “deze verhoging van de maximumsnelheid op de A2 ongewenst is als het een verslechtering voor luchtkwaliteit en verkeersveiligheid met zich meebrengt”.

Vragen aan het college van Gedeputeerde Staten

Naar aanleiding van de gevolgen van de mogelijke normoverschrijdingen en de genoemde overwegingen in de in 2015 aangenomen moties heeft GroenLinks het college van Gedeputeerde Staten schriftelijke vragen gesteld. GroenLinks wil onder meer weten of het college ook de onwenselijkheid inziet van de verhoging van de maximale snelheid wanneer blijkt dat deze mogelijk leidt tot overschrijding van de luchtkwaliteitsnormen en of deze verhogingen van de maximale snelheid bij overschrijding van deze normen niet teruggedraaid zouden moeten worden. Verder heeft GroenLinks gevraagd of het college al contact heeft gehad met de onderzoekers van het RIVM en TNO om te achterhalen wat de mogelijke risico’s zijn voor normoverschrijdingen in de provincie Utrecht en of het college al contact heeft opgenomen met het ministerie van Infrastructuur en Milieu om hier opheldering over te vragen, en zo niet of het college bereid is dat alsnog te doen.

Statenlid Huib van Essen: “GroenLinks is vanuit het oogpunt van gezondheid, milieu en verkeersveiligheid sowieso al geen voorstander van het verhogen van de maximum snelheid, maar als nu zelfs blijkt dat de Europese normen voor luchtkwaliteit mogelijk worden overschreden zou de minister haar besluit toch moeten heroverwegen.”