Op 20 maart zijn de Provinciale Statenverkiezingen. In deze serie gaan wij in gesprek met onze kandidaten: wie zijn het, waardoor worden ze gedreven en welke onderwerpen vinden ze belangrijk? Voor dit artikel spraken we met Marjolein van Elteren en Thilly de Boer over duurzaamheid en hoe je dat in je eigen leven toepast. Maar eerst een korte introductie van beide kandidaten.

Marjolein, nummer 6 op de lijst, is 38 jaar, veganist en fervent festivalganger. Ze komt oorspronkelijk uit Utrecht en woont tegenwoordig in Woudenberg. Samen met haar partner en kinderen (elf en dertien jaar oud) bezoekt ze graag festivals, waar ze met de trein naar toe gaan. Ze werkt parttime bij het bedrijf van haar en haar partner en is daarnaast lokaal betrokken bij PvdA-GroenLinks Woudenberg en bestuurslid bij GroenLinks Leusden. 

Thilly, nummer 10 op de lijst, is 57 jaar, feminist en van jongs af aan GroenLinksstemmer. Ze is getrouwd met “een echte koker”, die allerlei lekkere gerechten uitprobeert en heeft twee kinderen die allebei studeren. Na jaren in ontwikkelingssamenwerking te hebben gewerkt, geeft ze nu aardrijkskundeles op mbo’s en de pabo. “Ik word gedreven door maatschappelijke betrokkenheid en rechtvaardigheid”, en diezelfde drive probeert ze mee te geven aan de leerlingen die ze lesgeeft. 

Beide kandidaten vinden duurzaamheid een belangrijk thema, hoe kan het ook anders als kandidaten voor GroenLinks. Thilly en Marjolein zijn het erover eens dat je duurzaam gedrag moet stimuleren door het goede voorbeeld te geven. Als het gaat om vegetarisch of veganistisch eten bijvoorbeeld. “Het is voorleven, laten zien dat je met een vegetarische maaltijd hartstikke lekker kunt eten”, aldus Thilly. Mensen zullen geen duurzamere keuzes gaan maken door beschaamd en bestraft te worden voor hun niet-duurzame gedrag. “Ik leg wel mijn keuzes uit, maar ga geen nare dingen zeggen als iemand vlees op z’n bord heeft”, voegt Marjolein toe. Je moet voor jezelf proberen zoveel mogelijk duurzame keuzes te maken en hopen dat dit anderen inspireert. 

Hoe zwaar duurzaamheid mee weegt in je keuzes, moet iedereen zelf bepalen. Voed je je kinderen wel of niet vegetarisch op? Koop je geen bananen als de fairtrade bananen op zijn of dan toch een keer niet-fairtrade bananen? Marjolein heeft het halen van haar rijbewijs heel lang uitgesteld. Daar heeft ze na een tijd in Woudenberg wonen toch aan toe moeten geven. “Ik kom het dorp anders gewoon niet meer uit”. Je kunt niet altijd voor duurzaamheid kiezen. Er zijn situaties waarin je de nadruk op andere dingen moet of wilt leggen. 

Het gaat dan ook om de juiste balans vinden en het in perspectief plaats van je daden en gedrag, vindt Thilly. Ze heeft de afgelopen tijd veel gevlogen, maar ziet dat als onderdeel van deze fase in haar leven: de laatste vakanties met de kinderen, dochter die een paar maanden in het buitenland gaat studeren. “Dat je nu met elkaar een verre reis maakt, dat houdt zo meteen op.” Dit zijn geen keuzes waar licht mee omgegaan wordt. 

Er wordt soms veel kritiek geuit op het gedrag van mensen die duurzaam willen leven, zoals Marjolein toch een auto heeft of Thilly een verre vliegreis maakt. Dit viel Marjolein ook op bij de klimaatstaking van 7 februari. Jongeren die de hele dag gesprekken hadden gevoerd over het klimaat, werden op internet afgeslacht omdat ze naderhand een hamburger bij de McDonalds hadden gehaald. Moral envy wordt dit ook genoemd. Dat mensen, die hun best doen om het goede te doen, worden afgerekend omdat ze niet perfect zijn.  

Zeker politici hebben hier mee te maken. Als politicus heb je een voorbeeldfunctie en die moet je serieus nemen, vindt Marjolein. Thilly vindt het terecht dat politici op hun gedrag worden aangesproken.  “Daarentegen, het zijn ook gewoon mensen”, zegt Marjolein. Ook zij kunnen duurzaamheid niet altijd om nummer één zetten. We kunnen alleen maar hopen dat mensen geïnspireerd worden door hoe wij ons gedrag veranderen.

“Maar ik zie absoluut ook een hele grote rol voor de overheid”, zegt Thilly. De overheid heeft de middelen om bijvoorbeeld een vleestaks op te leggen en groente en fruit juist goedkoper te maken. Het argument dat dit de vrije keus van mensen zou beperken, ziet ze niet: “Dat mensen die minder te besteden hebben, eerder goedkoop vlees kopen dan biologisch vlees, is dat vrije keus?” Niet iedereen kan duurdere producten veroorloven en ook bij kwesties als roken, betwijfelt Thilly of je hier kunt spreken van vrije keuze: “Is het vrije keus als je weet dat de tabaksindustrie jonkies van 13 tot 18 probeert te beïnvloeden en vervolgens ervoor zorgt dat ze binnen de kortste keren verslaafd zijn?” Als het aan Thilly ligt, komt er dus gewoon een vleestaks. Tot die tijd zullen we vooral zelf aan de slag moeten, want zoals Marjolein zegt: “Zolang je blijft wijzen, kom je helemaal niet verder”.