Het project Hart van de Heuvelrug staat de afgelopen tijd sterk in de belangstelling vanwege de toekomstige tekorten in de grondexploitatie, zoals die nu zijn berekend. GroenLinks vindt dat daarmee het juiste perspectief verloren gaat. Er wordt namelijk enorm veel natuurwinst geboekt en extra recreatiemogelijkheden gecreëerd. Misschien niet voor niks zoals oorspronkelijk bedacht, maar nog altijd zeer voordelig en op een cruciale plek in de Utrechtse Heuvelrug. GroenLinks heeft het college van Gedeputeerde Staten (GS) schriftelijke vragen gesteld om een duidelijker aan te geven wat het project heeft opgeleverd.
Meer natuur
Het is duidelijk dat Hart van de Heuvelrug meer aaneengesloten natuurgebied oplevert. Belangrijke trekroutes die van het rivierengebied en de Veluwe via de Utrechtse Heuvelrug naar de Noord-Hollandse plassen en het IJsselmeer lopen, worden versterkt. De gedachte achter Hart van de Heuvelrug was oorspronkelijk dat deze natuur betaald kon worden uit de bouw van een bescheiden aantal woningen. Ofwel, de natuur zou gratis bijgeleverd worden, terwijl dat elders vaak miljoenen kost. De natuurinvesteringen zijn voortvarend opgepakt, maar door de stagnerende woningmarkt is de nu geschatte opbrengst van de woningbouw lager. Als de woningmarkt weer aantrekt kan dat nog wel recht getrokken worden, maar nu lijkt die gratis natuur ineens geld te kosten. GroenLinks wil graag helder maken dat ook als de woningmarkt onvoldoende aantrekt de behaalde natuurwinst het opgelopen verlies meer dan goed maakt.
Natuurwinst is echter niet in geld uit te drukken. Daarom heeft GS de natuurwinst laten bepalen in zogenaamde door ‘natuurpunten’. Deze natuurpunten zijn door het Planbureau voor de Leefomgeving specifiek ontwikkeld om de natuurwinst ook te kwantificeren bij zogenaamde Maatschappelijke Kosten Baten Analyses (MKBA). Bij zulke MKBA’s wordt naast de kosten ook de waarde van de dingen die het project oplevert in euro’s uitgedrukt. Omdat die winst in natuurpunten erg abstract is heeft GroenLinks gevraagd die tastbaarder te maken.
Andere baten: recreatie, regionale economie en woningwaarde
Naast natuurwinst hebben de groene investeringen in Hart van de Heuvelrug ook veel extra recreatiemogelijkheden opgeleverd. Echter, in zo’n MKBA-systematiek wordt recreatieve waarde laaggewaardeerd. En omdat in de directe omgeving al veel wandel- en fietspaden in het groen beschikbaar zijn, levert dit weinig harde baten op volgens die MKBA-systematiek. Het feit dat we voor toekomstige generaties een aaneengesloten groene heuvelrug hebben gerealiseerd die je helemaal kunt doorkruisen kan alleen politiek gewaardeerd worden als een goede reden dit project te doen.
Wel interessant is dat het project voor de regionale economie meerwaarde heeft. Bijvoorbeeld door de vestiging van het museum zullen er meer bestedingen van bezoekers te verwachten zijn. Deze bestedingen zouden anders elders in het land plaatsvinden. Voor het land maakt het niet uit, maar voor de schaal van de provincie heeft het een economische meerwaarde. Dat kan waarschijnlijk wel in euro’s uitgedrukt worden.
Tenslotte, voor bestaande woningen voegt een groene Hart van de Heuvelrug weinig waarde toe, maar de nieuw te bouwen huizen krijgen een tamelijk directe toegang tot het terrein van de voormalige Vliegbasis. Met andere woorden: er wordt een unieke woonplek gecreëerd. Naast de intrinsieke waarde van het natuurgebied vermoedt GroenLinks dat de waarde van de te bouwen woningen hierdoor ook hoger uitvalt. Kortom, de groene investeringen verdienen zichzelf deels in harde euro’s terug. Ook hier hebben we GS gevraagd of dit in euro’s uitgedrukt kan worden.
Politiek debat op inhoud
GroenLinks hoopt met deze feitelijke inzichten in de meerwaarde van het project Hart van de Heuvelrug de politieke discussie het niveau van boekhouding kan overstijgen. Op deze manier kunnen we financiële risico’s en eventueel verliezen in het juiste perspectief bespreken: wat we ervoor teruggekregen hebben en of dat het ons waard is. Wij als GroenLinks-fractie hebben al een vermoeden van onze conclusie: hier is waardevolle natuur en recreatiegebied gecreëerd tegen relatief lage kosten.
Meer informatie: Statenlid Florian Bekkers, ps@florianbekkers.nl
Toelichting: In de GREX zelf zit aan de batenkant van de rode projecten reeds verwerkt een mogelijk positief effect op de waarde van de te ontwikkelen woningen door de (reeds gedane) uitgaven in groene projecten. Een deel van de groeninvesteringen wordt dus niet zozeer gedekt uit de woningontwikkeling zelf, maar genereert zelf extra woningwaarde. Immers, als de groeninvesteringen en de recreatieve ontsluiting niet hadden plaatsgevonden, dan zijn groene recreatieve gebieden alleen op afstand aanwezig, terwijl nu groene en recreatieve voorzieningen direct aansluiten op locaties voor woningontwikkeling. Hoe groot is het direct renderende deel van de groeninvesteringen (bij voorkeur kwantitatief, desnoods kwalitatief)? Zijn de groeninvesteringen daarmee van belang voor het rendement van de rode ontwikkelingen?